Başarı en genel anlamıyla sözlükte “Kişinin yetenek ve aynı zamanda yetişmeye bağlı gösterdiği anlık veya eylemsel etkinliklerinin olumlu ürünü, bir işi istenilen biçimde bitirmek, elde etmek, istediğini bulmak.” olarak açıklanmaktadır.
Fakat herkesin kendine ait bir başarı tanımı vardır. Başarı kişinin algılarına, kendi yarattığı dünyasına göre değişiklik gösteren bir kavramdır. Kimine göre başarı çok para kazanmak, kimine göre ünlü olmak, kimine göre mutlu bir yuva kurmaktır. Başarının ucu bucağı yoktur. O insana göre şekillenen ama kendisi ile birlikte mutluluk getiren bir kavramdır.
Peki eğitimde başarı dediğimiz nedir? Çocuğun tüm derslerinde yüksek puanlar alması mı? Aileler ve öğretmenler olarak belki bunu bekliyor, başarı sayıyoruz. Fakat çocuk gerçekten aldığı yüksek puanlarla mutlu oluyor mu, bunu bilmiyoruz. Çocuğa dayatılan bir başarı algısı var. Bunu yakalayabilen çocuklar belki takdir görme, belki akranlarının önüne geçme duygularıyla mutlu olabiliyor. Fakat derslerinde bu yeterliliği gösteremeyen çocuklar? Onlara hemen başarısız sıfatı yükleniyor.
Çocuğun başarıdan ne anladığına, ona ne anlam yüklediğine bakmak gerekiyor. Belki derslerinde gerekli yeterliliği gösteremeyen çocuk çok güzel resim çizebiliyor, çok güzel dans edebiliyor ya da çok güzel şarkı söyleyebiliyor. Bu anlamda çocuğa yüklenen ve ondan beklenen tek başarı ders başarısı olmamalıdır. Tabi ki derslerinde gereken yetkinliği göstermesi gelişimi ve geleceği için önemli bir faktördür fakat tek başına çocuğun hayatının belirleyicisi değildir. Bu bağlamda çocuğun ilgileri, istekleri göz önünde bulundurulmalı ve onun yeteneklerinin farkında olunmalıdır. Çocuğun artı yönleri üzerine gidilmeli ve çocuk desteklenmelidir.
Tüm derslerinde başarılı olan, hep yüksek puanlar alan çocuk pek tabii mutsuz bir çocuk olabilir. Fakat başarının mutlulukla bir ilgisi olduğunu söylemiştik. Bu durumda ise bu çocuk başarılıdır diyebilir miyiz? Elbetteki diyemeyiz. Çünkü başarı başardım diyebilenin duyduğu hazdan bağımsız değildir. Tüm bu sebepler göz önüne alındığı zaman tek bir başarı tanımı yapmanın mümkün olmadığı söylenebilir. Her insan başka bir başarı demektir, her başarı bir başka insan. Dolayısıyla ne çocuklara karşı ne yetişkinliklere karşı dayatılan başarı algısı büyük bir yanılgıdır. Başarı bazen bir çocuğun gülümsemesi, bazen mutlu bir yuva, bazen tanımadığın insana yaptığın iyilik, bazen de gerçekten aldığın puan. Bu böyle uzar gider, başarının sonu nedir, bilemeyiz. İnsan var olduğu sürece şekillenecek, değişecek bir unsurdur başarı. Çerçeveleri yoktur, çerçeveler arasına sıkıştırılmış başarı, başarı değil mecburiyettir.
Yazar : Burcu Okur
