Maskeler konusunda çok şeyler yazıldı. Bütün bu bilgilere rağmen her yeni gelişme beraberinde yeni sorular getirdiğinden bunlara açıklık getirmek adına bazı araştırmaların yapılması gerekiyor. Çift maske Covid-19’un yayılmasını engeller mi, çift maskenin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir, çift maske kullanmak gerekli mi, çift maske takmanın zararları, koronavirüs maskeleri gibi sorulara yazıda yanıtlar bulmaya çalıştık.
Çift Maske Takmanın Zararları
Firah Zabaneh’e göre çift maske takmak bazen insanlara sahte bir güvenlik duygusu verebilmektedir. Eğer takılan iki maske de düşük kalitedeyse düşünüldüğü kadar etkili olmamaktadır. Maskeler doğru bir şekilde takılmadığında maskenin kenarlarından partiküllerin girişi söz konusu olduğundan kişinin sağlık riski de artmaktadır.
Binghmton Üniversitesi Mekanik Mühendislik yardımcı profesör olan ve pandemi başladığından beri maskeler üzerine çalışmalar gerçekleştiren Scott Schiffres’e göre korunmayı artırmanın sadece maske sayısını veya filtre katmanlarını artırmakla ilgisi yoktur. Eğer maskeler yüze oturacak bir şekilde takılmıyorsa filtreden geçmeyen hava doğrudan vücuda girecektir. Filtrenin ne kadar geçirgen olduğu değil ama cerrahi maskenin yüze ne kadar uyumlu olduğu daha önemlidir. Cerrahi maskenin kendisinin gayet iyi bir malzeme olduğunu ancak gerçekte havanın havanın %20 kadar oranını geçirdiğini, bu sebeple de maskenin etkililik oranının %80 kadar azaldığını belirtmiştir. İki cerrahi maskenin üst üste takılması, maskeler arasındaki direnci artırıp daha fazla havanın sızmasına ve daha az havanın filtrelenmesine sebep olacaktır. Bu durum çift maske takmayı zararlı bir hale getirmektedir.
Pamuklu bir maskenin cerrahi bir maske ile birlikte takılmasının da birtakım zararları vardır. Schiffres’e göre pamuklu maskeler cerrahi maskelere göre daha sade maske türleridir. Bu nedenle pamuklu maskenin cerrahi maske veya KN95 ile birlikte kullanılması soluma direncini artıracağından daha fazla hava sızıntısına yol açacaktır. Burada asıl dikkat edilmesi gereken konu maskenin filtreleme gücüne güvenerek yanlış bir güvenlik duygusuna kapılmamaktır. Bir maskenin kalitesi sadece yüzünüze ne kadar uyduğu ile değerlendirilebilir.
Çift Maske Takmanın Yararları
Houston Metodoloji Hastanesi enfeksiyon önleme ve kontrol bölümü başkanı Firas Zabaneh’e göre çift maske takmanın birtakım yararları olabilmektedir. Çift maske takmak demek solunan havanın daha fazla filtrelenmesi anlamına gelmektedir. Filtre sistemi artırıldığı için ağızdan ve burundan giren partiküllerin sayısında ciddi miktarda düşüş olmaktadır. Maskenin doğru takılması eylemi gerçekleştirildiğinde virüsleri engelleme konusunda belli bir koruma artışı sağlanmaktadır. Zabaneh ayrıca şu bilgileri de eklemektedir: Maskenin türüne ve yapısına göre filtreleme verimliliğindeki farklılıkları gösteren araştırmalar mevcut olsa da çift maske takmanın güvenirliğini kanıtlayacak veriler yoktur. Yüze sıkıca oturan ve birçok katmandan yapılmış bir maske takmak uygun korumayı sağlayacaktır.
Yine de çift maske takmanın gerekli olduğu bazı durumlar bulunmaktadır. Nefes ekshalasyon valfı ile birlikte maske takan bir kişi (buna ekshalasyon valflı N95 sonumun cihazları da dahildir) ilk maskenin üstüne ikinci bir maske takmalıdır. Bunun nedeni maske takan kişinin enfekte olması durumunda başkalarının korunmasını sağlamaktır.
Çift maske takmak nefes almayı da güçleştirecektir. Daha fazla katman demek hava akışına daha fazla direnç anlamına gelmektedir. Solunumu çok fazla engellemeyen, iyi filtreleme yapan ve hava sızdırmayan maskelerin tercih edilmesi yerinde olacaktır.
Thomas H. Irving profesörü ve Wake Forest Baptist Health’in anesteziyoloji başkanı olan Dr. Scott Segal’e göre maskelerin filtreleme kapasitesi yeterli değilse çift maske kullanmak daha mantıklıdır. Yapılan birçok araştırmada birçok katmanın tek katmandan daha fazla partikülü engellediği ve en iyisinin iki katmanın çok kaliteli kumaşlarla sıkı bir şekilde dokunduğu maske türü olduğu belirtilmiştir. Çift maske takmanın prensibi de budur. Daha kalitesiz iki katmanı birleştirerek daha iyi performans elde etmeye çalışmaktır. Yüze tam oturmayan cerrahi veya diğer maske türlerinin yüze sıkıca oturan kumaş bir maske ile takılması daha iyi olacaktır.Yine de yüze takılan bu maskeler nefes almayı güçleçtiriyorsa maskelerden birinin atılması uygun olacaktır. Rahat bir şekilde takılmayan hiçbir maskenin yeterli koruma sağlamadığı üzerinde durulmuştur.
Sonuç
Zabaneh yukarıda belirtilen tek konunun dışında çift maske takmanın gerekli olmadığı görüşündedir. Yine de çift maske kullanılacaksa maskelerin kaliteli olması önemlidir. Filtreden geçmemiş havanın maskenin kenarlarından sızmaması için yüze iyice oturtulması gerekmektedir. Piyasada birçok maske çeşidi bulunmaktadır. Kaliteli ve yüze iyi oturan bir adet maske tercihi, çift maske takmaktan daha yararlı olacaktır.
Evde kendinizin uygulayabileceği ufak bir deney yapmanızı da tavsiye ediyoruz. Çift maske takıp belli bir süre nefes almaya çalışın. Nefes almanın güçleşmeye başladığı durumda vücudun daha fazla havayı içine çekmek için sizi daha güçlü nefesler almaya zorladığını fark edeceksiniz. Bu noktada maskelerin kenarlarından bu güçlü hava çekimi gerçekleşecek ve eğer yüze oturan bir maske takılmıyorsa havanın filtreden geçerek değil ama kenarlardan filtrelenmeden geçtiğine şahit olacaksınız. Her maddede olduğu su ve hava da bulduğu en kısa yoldan gitmek isteyecektir. Eğer havanın filtreden geçerek vücudunuza girmesi zor oluyorsa maskenin açıkta kalan yerleri daha cazip bir seçenek olacaktır. Maske nasıl olmalıdır sorusunun cevabı bu sebeple yüze sıkıca oturan ve kaliteli bir filtrelemeye sahip bir maske olmalıdır.
Kaynak
Healthline
Health
