Evde boş zamanı değerlendirmek… Bu kavramı sadece 09.00-18.00 saatlerini iş yerinde geçirmeyenler açısından düşünmemek gerekiyor. Eğer bir işte çalışmıyorsanız veya çalışma saatlerinizi siz belirliyorsanız işiniz bir tık daha rahat olabiliyor. Yalnız bu cesaretinizi kaybettirmesin. Yeri geldiğinde günde 10 dakika ile yeni bir siz bile yaratabilirsiniz. Aşağıya yazacağım maddeleri bir insanın hayatını geliştirmek veya işinize/sağlığınıza/kendinize yararlı olabileceğini düşündüklerim arasından seçtim. Sonuçta zamanınızı ayırdığınız bir aktivitenin aynı zamanda olumlu bir sonuç doğurmasını bekliyorsanız, haklısınız.
1. Spor Yapmak
Evde boş zamanı değerlendirmek için yapılacak en güzel işlerden bir tanesi spor yapmaktır. 10 dakikalık esneme veya ısınma hareketinden sonra yapacağınız en az 30 dakikalık bir spor rutini hayatınızda çok şeyi değiştirmeye başlayacaktır. İlk defa spora başlayacaksanız uzmanlarından bu konuda tavsiye almanız gerekebilir. Hassas eklemleriniz, ağrıyan yerleriniz varsa kesinlikle doktora danışmadan ters bir hareket yapmamalısınız. 10 dakika ile başlayıp dakikaları zamanla artırabilirsiniz. Sabah erken saatlerde uykunuzdan feragat edebilirseniz çok verimli olacaktır. Sabah zaman ayıramayanlar için sporun akşam yemekten önce veya yemekten bir veya iki saat sonra yapılmasında fayda var. Benim favorim pilates yapmak. İlk başta zorlansanız da birkaç haftanın sonunda dönüp geriye baktığınızda ne kadar ilerlediğinizi göreceksiniz.
Neler Yapılabilir
Yoga, Pilates, 7-14-21-30 Günlük Meydan Okumalar (Challenges), Kardiyo Egzersizleri, Bölgesel Şekillenme Hareketleri, Yeni Bir Dans
Unutulmaması Gerekenler
*Yanınızda mutlaka 1,5 litrelik su bulundurun. Spor sırasında ter atıp su kaybedeceğiniz için su içmek size hem dinç tutar hem de su kaybetmezsiniz. Tartıya çıktığınızda sudan değil de yağdan kaybettiğiniz konusunda daha emin olursunuz.
*Ufak ekipmanlar için para vermekten kaçınmayın. Zamanla yeni kıyafetlerin motivasyonu artırdığına dair söylemler var. İki tane tayt, iki tane üst, su şişelerinden dambıl, bir tane mat ve gerekli durumlarda pilates bandı gibi ufak malzemeleri rahatlıkla temin edebilir veya siz de evde hazırlayabilirsiniz.
*Yorulmanız normal. Kas ağrılarınız normal. Bir süre sonra kas ağrısı olmadığında acaba hareketleri yanlış mı yapıyorum veya aslında bu spor benim için hafif mi kalıyor gibi sorular sormaya başlayabilirsiniz. Kasların gelişimi için zorlanmaları gerekiyor. İki günde bir dinlenebilir veya kasları rahatlatan yoga, yürüyüş, yüzme gibi spor ve egzersizler yapabilirsiniz.
*Alışkanlıklar zamanla oluşur. İçinizdeki isteksizliği yok etmenin yolu o işi 10 dakika bile olsa düzenli olarak yapmaktır. Kötü alışkalnlıkların bile zamanla oturduğunu düşünürsek kendinize çok kızmayın. İstemeseniz bile pes etmeyin.
2. Dil Öğrenmek
Evde boş zamanı değerlendirmenin güzel yollarından bir tanesi de yeni bir dile başlamak veya var olan bir dilininizi geliştirmektir. Tavsiyem, eğer bilmiyorsanız öncelikle İngilizce öğrenmeniz çünkü günümüzde en çok kullanılan dil neredeyse evrensel bir dil olan İngilizcedir. İngilizcem zaten var ve ben bu konuda yeterli olduğumu düşünüyorum diyorsanız daha önce hiç aşina olmadığınız fakat hep öğrenmek istiyorum dediğiniz bir dile geçiş yapabilirsiniz. Alfabesi tamamen farklı bir dil denemeye ne dersiniz?
Neler Yapılabilir
Japonca: Daha önce sadece sözlü olarak kullanılan ama yazı dilini Çin’den alan Japon dilini öğrenmeye ne dersiniz? Üç çeşit alfabesinin olması gözünüzü korkutmasın. Hiragana ve Katakana tıpkı Latin harfleri gibidir. Yani bir çizime karşılık bir harf meydana gelir. Bu harfleri belli gramer kurallarına uyarak yan yana getirdiğinizde kelimeler, kelimeleri yan yana getirdiğinizde cümleler oluşur. Asıl sorun kanjidedir. Çizimi daha zor olan ve anlamına göre değerlendirilen bu alfabeyi en kısa şu şekilde açıklayabilirim: Benim ismim Berfu. B+e+r+f+u harflerinin yan yana gelmesi ve Türkçe kurallarına göre okunmasıyla bir kelime meydana gelir. Bunu aynı şekilde Hiragana ve Katakana alfabesiyle yazabilirsiniz. Ama bu ismin bir de anlamı var; Kartanesi. Kartanesi anlamına gelen bir şekli çizerek de ismimi gösterebilirim: 雪片.
Rusça veya Bulgarca: Kiril alfabesi kullanılarak yazılan bu diller hakkında Japonca kadar tecrübeli olmasam da oldukça revaçta olduğunu söyleyebilirim. Ticaret ile uğraşıyorsanız belki de öğrenmeniz gereken bir dildir. Bunun okulunu okuyup da gerekli sertifikaları kazandığınız takdirde çeviriler yoluyla iyi para kazanabileceğinizi söylemeden geçemeyeceğim. Ama bu çok öznel bir yorum olur ve dili ne amaçla ve nerede kullanacağınıza asla karışmak gibi bir niyetim yok.
Arapça veya Farsça: Yine iş hayatında oldukça işinize yarayacak bu dile şu anda gerçekten çok ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Kendinizi biraz geliştirmeniz bile etrafta bu dili bilen birisi olarak aranan bir kişiye dönüşmenizi sağlayacaktır.
Kaybolup Gitmeye Yüz Tutan Bir Dili Öğrenmek: Ne işimize yarayacak? Orası size kalmış. Urartuca bilmek belki işinize yaramaz ama Van’da bulunup bunun çevirisini yapabilen tek kişinin siz olduğunu düşünürseniz aslında epey işinize yarayabilir. Önemli olan sadece bir işi ne kadar bildiğiniz değil, onu günlük hayatınızda ne kadar kullanabildiğinizdir. Amacınız bir dili öğrenip bunu yeni nesillere aktarabilmek ve o dilin unutulmasını önlemek bile olsa amacınızı doğru belirlemek kritik öneme sahiptir.
Unutulmaması Gerekenler
*Bol bol dinleyin ve tekrar edin. Çocukların dil öğrenme konusundaki yeteneklerini hatırlayın çünkü siz de bir zamanlar çocuktunuz. Ben çocukken hem Türkçeyi hem de Bulgarcayı sözlü olarak çok rahat öğrenmiştim. Ama söz uçar yazı kalır misali, yazmayı öğrendiğim dili unutmadım: Türkçe. Diğeri unutuldu.
*10 dakika ile başlayın. Yeri geldiğinde bir harf veya kelime öğrenin ama tam öğrenin. Buna harcayacak saatleriniz yoksa bile dakikalarınız vardır mutlaka. Zamanı geldiğinde kursa bile yazılabilirsiniz. Ben gerçek anlamda öğrendiğim bütün dilleri kendi çabamla öğrendim. Herkes yapabilir.
*O dilde canlı yayınları mutlaka dinleyin. Altyazılı, altyazısız ama kulak aşinalığı için mutlaka dinleyin ve içinizden/dışınızdan tekrar edin. Kendinizle konuşun.
3. Kitap Okumak
Evde boş zamanı değerlendirmek deyinilince akla gelen ilk madde kitap okumaktır. Hiç duymadığınız (!) ama evde rahatlıkla gerçekleştirebileceğiniz bir aktivite olan kitap okumayı daha da ileri götürüp yeni yöntemlerle kitap okuyabilirsiniz. Mesela, kitap okurken beğendiğiniz yerlerin altını çizip, sayfa boşluklarına ve kenarlarına notlar almak suretiyle bu kitap konusundaki detaylı yorumlarınızı internet ortamında paylaşabilirsiniz. Sonuçta facebook, instagram ve twitter gibi sosyal medya araçlarının tutulmasındaki sebep insanların kendi düşüncelerini dile getiriyor oluşlarıdır. Bu paylaşımların kalitesi, okunması gibi konulara hiç girmeyip şunu söylemek istiyorum: İnsanlar paylaştıkça çoğalırlar. Sosyal varlıklarız. Bu sebeple okuduklarınız sizinle kalmasın. Biraz araştırıp kendi düşüncelerinizle de harmanlayıp bunu internet ortamında paylaşmanız, bu bilgilerinizden faydalanmak isteyenler için oldukça iyi olacaktır. Hem kitaplara aldığınız notlar ileride sizin veya kitabı verdiğiniz kişilerin de işlerine yarayabilir. Bu yazma işini izlediğiniz filmler için de yapabilirsiniz. Bellki ayda bir kitap ile başlayıp, haftada bir kitap okumaya bile varabilirsiniz. Araba ile işe gitmek kulağa çok cazip gelebilir ama toplu taşımanın faydalarından birisi de bir haftada bir kitap bitirebilirsiniz. Boş zaman çok.
Neler Yapılabilir
Yazarına Göre Okumak: Beğendiğiniz bir yazarın tüm eserlerini okuyabilir, bunun koleksiyonunu yapabilir, o yazarın kitaplarının uzmanı siz olabilirsiniz.
Türüne Göre Okumak: Tek bir yazara bağlı kalmak istemiyorsanız ama belli bir türdeki kitapları okumak istiyorsanız neden olmasın? Ufkunuzu genişletmek ve sizin düşüncelerinize yakın yazarları kitapları yoluyla daha yakından tanıma fırsatını yakalamak ne kadar da güzel olurdu.
Aykırı Kitaplar Okumak: Sizinle aynı düşünen yazarların kitaplarını okumanın size bir faydası olmadığını düşünüyorsanız neden tamamen zıt bir düşüncenin kitabına başlamayasınız ki? Gerçekçi romanları seviyorsanız, biraz da fantastik deneyin. Düz yazıdan başka bir şey okumadıysanız şiire geçin. Arka plânda müzik çalarak, bir bahçeye gidip sırtınızı ağaca yaslayarak okuyun. Farklı şeyleri yaparken mekan değiştirmek de önemli olabilir. Önyargısız bir şekilde , hatta yazarın gözünden bakmaya çalışarak okuyun. Eleştirileriniz ona göre daha gerçekçi olacaktır.
Unutulmaması Gerekenler
*Evlerimiz yarım bırakılmış, unutulmuş kitaplarla dolu olabilir. Ya okuyabileceğiniz tarzda kitaplar seçin ya da başladığınız kitapları günde 10 dakika bile olsa okumaya azimle devam edin. Yok yine de olmuyorsa kitaplarınızı kütüphanelere, okullara veya başkalarına bağışlayabilirsiniz. Sizin okumaya üşendiğiniz kitapları okumak için yanıp tutuşanlar olabilir.
*Kitap okumak bir alışkanlıktır. 10 dakika ile başlamanız bile yeterlidir. Bir sayfa bir sayfadır. Önemli olan her seferinde kendinizi geliştirmenizdir.
4. Ev Yapımı Eşyalar
Evde boş zamanı değerlendirmenin faydalı yollarından birisi evde el emeğinizle yapabileceğiniz yüzlerce yeni aktivitedir. Kurslardan yararlanabileeğiniz gibi internette bulunan binlerce videodan bu konuda yardım alabilir, uzmanlardan destek isteyebilirsiniz. Avizenizi mi değiştirmek istiyorsunuz? Neden evde bir tane yapmıyorsunuz? Ben yaptım. Çok kötü oldu ama yaptım. İlk denemede mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Mükemmellik aynı şeyi devamlı, düzenli olarak yapmakla elde edilir. Basit malzemelerle başlayıp, zamanla teçhizatınızı geliştirip daha profesyonel işler çıkartabilirsiniz.
Neler Yapılabilir
Avize, masa, sandalye, terlik, havlu, anahtarlık, sabun gibi ev eşyaları; kazak, bere, yastık, havlu, perde, halı, battaniye, kıyafet gibi tekstil ürünleri; tabak, bardak, vazo gibi seramik ürünleri
Unutulmaması Gerekenler
*Kesici, delici gibi aletlerle uğraşıyorsanız önce bu aletlerin çalışma prensibini anlamanız yaralanmaları önlemek için önemlidir. Başlangıçta bir uzmanından destek almanızda fayda vardır. Dikkat, dikkat ve dikkat.
*İlk birkaç denemizde cesaretinizi kaybetmeyin. Belki yüzüncü denemenizde iyi bir sonuç elde edeceksiniz. Pes etmeyin. Hata yaptığınız yerlerin özellikle üstüne üstüne gidin. En zayıf olduğunuz yeriniz kadar güçlüsünüzdür, unutmayın.
5. Yemek Yapmak
Evde boş zamanı değerlendirmek ve yemek yapmak. Evet. Yemek yapmak. Bazen sıradan, sıkıcı günlük işinizi daha egzotik bir hale getirmek o işi sizin için eğlenceli bir hale dönüştürebilir.
Neler Yapılabilir
*Haftada bir dünya mutfağını denemek: Fransız, Japon, Lübnan, Meksika yemekleri gibi dünya mutfaklarından bir tanesini her hafta deneyebilir, bu konuda kendinizi geliştirebilirsiniz. Belki ailecek yapacağınız bu yemekler size ileride anlatacağınız değişik anılar olarak geri dönüş yapabilir.
*Dışarıdan söyleyeceğiniz yemekleri evde yapmak: Pizza seviyorsunuz ama dışarıdan yemekten bıktınız mı? Pizza hamuru açmayı öğrenip, sizde evde yapabilirsiniz. Bazlamayı ikiye kesip üstüne kaşarı ve istediğiniz malzemeyi koyduktan sonar mikro dalga fırında veya normal fırında ısıttıktan/pişirdikten sonar ev yapımı pizzanızın tadını çıkartabilirsiniz. Bunu sadece pizza ile sınırlamayın.
*Vejeteryan Yemekleri Denemek: Vegan veya vejeteryan hayat tarzını benimsediyseniz dışarıdan yemek söylerken çok zorlandığınızı tahmin etmek zor değil. Değişiklik olsun diye deniyor bile olsanız vegan yemeklerinizden zevk almak sizin elinizdedir. Değişik sebze veya meyvelerden hazırlayacağınız ve soslarla lezzetlendireceğiniz vegan yemekleriniz belki de vazgeçilmezleriniz olabilir.
*Yemeklerini Paylaşmak: Koronavirüs döneminde ne kadar uygulabilir bilmiyorum ama şöyle düşünün: Bir evde tek bir çeşit yemekten birkaç kişilik yapılır, 2-3 komşuya dağıtılır. Onlardan da birer çeşit yemek alındığını farz edin. Alın size bir anda 3-4 çeşit az ama öz bir yemek. Zaten en sağlıklısı budur. Çok az ama çok çeşit. Japonların formlarını nasıl koruduğunu ve uzun ömürlerini merak ediyorsanız onların yaşam tarzlarını ve yeme alışkanlıklarını gözden geçirmenizde fayda var.
Unutulmaması Gerekenler
*Malzemelerin son kullanma tarihlerine ve yemeklerin saklanma koşullarına dikkat edin. Yiyeceklerin hammaddelerine alerjileri olanları da gözden kaçırmayın. Yeni bir şey deniyorsanız mutlaka ona alerjiniz olup olmadığını hastanelik olmadan önce bilmeniz, doğacak kötü sonuçlardan etkilenmenizi minimuma indirir.
*İlk yemeğinizi yaptınız. Yüzüne bile bakılmayacak bir şey mi çıktı ortaya? Üzülmeyin. Nerede yanlış yaptığınızı düşünün ve bir dahaki sefere o kısma özellikle dikkat edin. Her seferinde aynı kötü sonucu almanız mümkün değil. İşin püf noktalarını öğrenin. Bir anda olmasa bile zamanla o yemeklerin üstadı siz olacaksınız.
6. Yepyeni Bir Şey Öğrenmek
Yukarıda saydığım maddelerin temelinde yeni bir şey öğrenmek olsa bile şimdi söyleyeceğim şeyler için yeni bir başlık açmam gerekiyordu. Bir uzmanlık alanınız olabilir, yukarıdaki maddelerden birinde uzmanlaşmak istiyor olabilirsiniz veya yepyeni bir şeyler denemek amacını taşıyorsunuzdur. Bu söyleyeceklerim için ciddi bir zaman dilimi ayırmanız gerekiyor eğer bu konuda ciddiyseniz. Ama sonuçları da bir o kadar ciddi olacaktır.
*Programlama Dili Öğrenmek: Python, C#, Java, PHP, Visual Basic… Bu yazının konusu programlama olmadığı için detaylı bilgileri burada veremeyeceğim ama işe ufak bir araştırma ile başlayabilirsiniz. Ne, nedir bunu öğrenmek bile güzel bir başlangıç olabilir.
*Photoshop, Illustrator gibi hem piksel hem de vektörel bazda programlarla sıfırdan bir çizim yaratmak, var olanı güzelleştirmek veya görselleri harmanlamak güzel bir fikir gibi görünüyor. Bir doğru çizmekle başlarsınız ve zamanla kendinizi geliştirkçe işler bile yapabilirsiniz.
*Fotoğrafçılık: Hem hobi hem de iş olarak düşündüğünüz bir uğraş olan fotoğrafçılık için kaliteli malzemelere veya çok yer gezip görmenize gerek yok. O işi yapanlar profesyonellerdir. Ben size evde yapabileceğiniz tarzda işler söylemeye çalışıyorum. Biraz iyi çeken bir makineniz veya telefonunuz varsa işe başlayabilirsiniz. Mesela bir kitap alın ve aynı kitabın farklı açılardan fotoğrafını çekmeye başlayın. Aynı kareleri farklı ışık alan ortamlarda da deneyebilirsiniz veya kendi ışık ortamınızı kendiniz yaratabilirsiniz, tıpkı vesikalık fotoğrafınızı çeken fotoğrafçılar gibi. Işık ve gölgelendirme, anı yakalama gibi konularda giderek ustalaştığınızı göreceksiniz. Ünlü fotoğrafçıların fotoğraflarını inceleyin. Ressamlara bakın, onlar da bir nevi fotoğraf çekiyorlar ama çok daha uzun sürede. Önemli olan ışık ve gölgelendirme. Çalışmanız gereken şey asıl bu olacaktır.
*Efekt Programları: Edobe After Effects öğrenmesi çok zor ama öğrenildiğinde harikalar yaratabileceğiniz bir programdır. Bu konuda kendinize ait bir portffolyö oluşturabilirsiniz. Videolarda gerçek görünümlü kar yağdırabilir, yıldız kaydırabilir, ışık oyunları yapabilir, animasyonlar hazırlayabilirsiniz. Bunun dışında Wave.video, Blender, MotionStudio 3D, vb. Gibi programlar da mevcuttur.
*Video Montajlama Programları: Grass Valley Edius, Adobe Premier Pro CC, Coral VideoStudio, Final Cut Pro, Da Vinci Resolve, Openshot gibi ücretli veya ücretsiz programların yardımıyla videolarınızı düzenleyebilir, müzik ekleyebilir, kesip yapıştırabilirsiniz.
*Bir müzik aleti Çalmayı Öğrenmek: Biraz da olsa müzik kulağınız varsa veya müzik dinlemekten zevk alıyorum neden olmasın diye düşünüyorsanız etrafınıza rahatsızlık vermeyecek bir ortamda denemelere başlayabilirsiniz. Bu konuda gelişirseniz etrafınız siz istemeseniz bile insanlarla dolacaktır, merak etmeyin. Müzik bestelerini herhangi bir alet hatta orchestra ve koro olmadan yapabileceğiniz programlar da mevcuttur. Bir koro yaratabilirsiniz, bir kişiyle bile çalışmanız gerekmeden hem de. Yeni bir yetenek mi doğuyor yoksa sadece denemede kalıp, ilginç bir tecrübe olarak hayatınıza başka yollarda devam mı edeceksiniz, bu size kalmış.
