1990’lı yıllardan bu yana tüm dünyada buzulların erime hızı e seviyesine ulaştı. Buzların erimesi rekor seviyeye ulaşmış durumda ve bu rekor sürekli kırılacak gibi görünüyor. Avrupa Uzay Ajansı (ESA – European Space Agency)’nın uydu verilerinin kullanılarak yapılan dünya çapındaki bir araştırmanın sonuçlarını aşağıdaki yazıda paylaştık.
Avrupa Uzay Ajansı’nın 22 Ocak 2021 Cuma tarihinde yayınladığı bir videoda yıllara göre kaç trilyon ton buzulun eridiğini gözler önüne seriyor.
25 Ocak 2021 Pazartesi tarihinde Avrupa Uzay Ajansı’nın resmî internet sitesinde yayımlanan gönderisinde şu konulara değiniliyor:
İlk kez uydu verilerini kullanarak küresel çapta buz erimesi araştırmasını yürüten bir araştırma ekibi, tüm gezegende buzların yok olma oranının hız kazandığını keşfetti. Bulgular 1994 ve 2017 yılları arasında 28 trilyon ton buzun yok olup gittiğini de gösteriyor. Bu rakam tüm Birleşik Krallığı 100 metre yüksekliğinde kaplayacak bir buz tabakasına denktir. Başka bir deyişle 1 trilyon tonu bir buz kalıbı olarak düşünürsek bu Everest Dağı’ndan daha fazla bir miktar demektir. Yani Everets Dağı’nın 28 katından daha fazla bir miktar yok olmuştur. The Cryosphere’de (kriyosfer nedir: yani dünyadaki suların buz ve kar gibi katı bir halde bulunduğu bölümlerin hepsine verilene genel biri isim) yayımlanan bir makaleye göre uydu aracılığıyla yapılan gözlemler, kriyosferin çok geniş bir alana yayılması sebebiyle, en iyi gözlem yöntemidir. Yazarlar bu yöntemi ve bazı sayısal modelleri kullanarak 1994 yılından beri Dünya’nın 28 trilyon ton buzu kaybettiğini göstermişlerdir. 28 trilyon tonluk kaybın 7.6 trilyon tonu Kuzey Buz Denizi’nde, 6.5 trilyon tonu buz tabakalarında, 6.1 trilyon tonu dağ buzullarında, 3.8 trilyon tonu Grönland’da, 2.5 trilyon tonu Antartika buz tabakalarında ve 0.9 trilyon tonu Antartika’nın deniz buzlarında meydana gelmiştir. Buzulların erimesi son hızla devam etmektedir.
Buz kaybının yarıdan biraz fazlası (%58 oranında) Kuzey Yarımküre’de, kalan kısmı Güney Yarımküre’de gerçekleşmiştir. Antartika ve Grönland buz tabakalarında ve dağlardaki buzullarda meydana gelen erimeler sonucunda yeryüzündeki deniz seviyesi yaklaşık olarak 34.6 mm seviyesinde yükselmiştir. Küresel enerji dengesizliği %3,2 oranında etklenmiştir.
Fotoğrafın Kaynağı: The Cryosphere
Buzların Erimesi Dünya’yı Nasıl Etkiler?
- Kutuplarda yeryüzündeki tatlı su kaynaklarının %99’undan fazlasını depolamaktadır (30 milyon km3).
- Buzulların erimesinin sonuçları bir başlık altında anlatılamayacak kadar çoktur. Ortalama bir buz kaybının yaşanması durumunda bile deniz seviyesi yükselir. Bu da kıyılarda su taşkınlarına neden olur.
- Buz tabakaları okyanusların en önemli taze su kaynaklarından birisidir. Yerüstünde bulunan buzların denize doğru gitmemeleri için bir kuvvet oluşturur. Buz tabakalarının yokluğu durumunda karadaki tüm buzların denize akmalarının önünde bir engel kalmaz.
- Dağ buzullarında bulunan buzlar küresel deniz seviyesini ve bulundukları bölgenin hidrolojisini yumuşattıkları için taze su kaynaklarına bel bağlayan yerel topluluklar bundan olumsuz anlamda etklenmektedir.
- Denizdeki buzlar kutup bölgelerinin taze su kaynağı ve enerji düzenlemelerinde anahtar rol oynar. Deniz ekosistemini etkiler, füneş radyasyonlarını emerek düzenler.
- Buzulların erimesinin sonuçlarından biri de deniz buzlarının kaybolması okyanus ve atmosfer döngüleri bozarak, özellikle orta kuşaklardaki hava olaylarını etkilemesidir. Türkiye’nin de orta kuşakta yer aldığını hatırlatmak isteriz.
- 1980’li yıllardan bu yana Kuzey Yarımküre’de karadaki kar miktarı her on yılda 49 +/- Gt oranında düşüş yaşanmıştır. Bunun etkisini Türkiye’deki olağandışı ılıman ve az yağışlı hava durumlarından anlayabiliriz.
- Son buzul çağı döneminden bu yana buzulların yavaş yavaş çekiliyor oluşu gerçeği, küresel iklim ısınmasından doğan buz erimeleri gerçeğinin önüne geçemez. Devletlerarası veya şirketler çapında alınacak önlemlerin yanı sıra bireylerin de küresel ısınmayla mücadele için alabilecekleri önlemler bulunmaktadır. Bu önlemler başka bir yazıda paylaşılacaktır.
