Asansörlerin ve yürüyen merdivenlerin hayatımızın hemen hemen her yerinde olduğu ve merdivenleri kendi inip çıkanlara farklı gözüyle bakıldığı bir dönemde aslında hareket etmenin ne kadar önemli olduğunu belirten bir araştırma ortaya atıldı: Sağlığınızı merdiven çıkarak test edebilirsiniz. Kalbinizi evde test etmenin kolay bir yolu var: O da merdiven çıkmak.
Eğer dört kat bir dakikadan az sürede çıkılabiliyorsa bu kalbin iyi bir durumda olduğuna bir işaret sayılıyor. İspanya’da bir üniversite hastanesinde kardiyolog olan makale yazarı Jesus Peteiro, merdiven çıkma eyleminin kalp sağlığını test etmenin kolay bir yolu olduğunu ve dört kat merdiveni çıkmanın bir buçuk dakikadan daha uzun sürmesi halinde sağlık durumunun yetersiz görülüp bir doktora danışılması gerektiğini belirtiyor.
Bu araştırmanın amacı merdiven çıkmak gibi günlük bir aktivite ile laboratuvarda gerçekleştirilen egzersiz testi sonuçları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Peteiro, fikrin kalp sağlığını ölçmek için basit ve pahalı olmayan bir yöntem arayışından çıktığını belirtiyor. Böylece doktorlar daha kapsamlı incelemeler için hastaları aciliyet durumlarına göre sınıflandırabilirler.
Yapılan araştırmaya kalp damar hastalığı (coroner arter) teşhisi konulmuş veya olmasından şüphelenilen ve egzersiz testlerine katılmış 165 semptomatik hasta dahil ediliyor. Yapılan efor testindeki belirtiler göğüs ağrısı ile kısa kısa nefesler almak bulunuyor. Katılımcılar bir koşu bandı üzerinde yürüyor veya koşuyorlar. Egzersizin yoğunluğu giderek artırılıyor ve sonunda katılımcı yorulduğunda sona erdiriliyor. Egzersiz kapasitesi metabolic eşdeğerler (METs) üzerinden ölçülüyor. Egzersiz sonrası hastalar 15-20 dakika dinlendiriliyor ve hiç durmadan ama koşmayacak bir şekilde dört kat merdiveni çıkmaları isteniyor. Bu 60 basamağa denk geliyor. Hastaların ne kadar sürede çıktıkları kaydediliyor.
Araştırmacılar efor testi sırasında elde edilen MET’ler ile dört katın çıkılma süresi arasındaki ilişkiyi analiz ediyorlar. Merdivenleri 40-45 saniyede çıkan hastaların 9-10 MET’den daha fazla sonuç elde ettikleri gözlemleniyor. Daha önce yapılan araştırmalar bu egzersiz sonucunda elde edilen 10 MET gibi bir sonucun düşük bir ölüm oranıyla ilişkilendirildiğini kanıtlamıştı. Bu yılda %1 ve daha az veya 10 yılda %10 gibi bir ölüm oranına denk geliyor. Tam tersine merdivenleri 1,5 dakika veya daha uzun sürede çıkan hastaların 8 MET’den daha düşük değer ettiği görülüyor. Bu da yılda %2-4 arası veya 10 yılda %30 gibi bir ölüm oranına denk geliyor.
Efor testi sırasında araştırmacılar kalbin test sırasında gerçekleştirdiği fonksiyonların görünütülerini de elde ediyorlar. Eğer kalp egzersiz sırasında normal çalışıyorsa bu durum coroner hastalığının olasılığının düşük olduğu anlamına geliyor. Sonra elde edilen bu bulgular merdiven çıkma testiyle karşılaştırılıyor. Merdivenleri 1,5 dakikadan daha uzun sürede çıkan hastaların yaklaşık %58’inin koşu bandı muayenesi sırasında anormal kalo fonsiyonu belirtileri gösteriyor. Merdivenleri bir dakikadan az sürede çıkanların sadece %32’sinde anormal kalp fonksiyonu gözlemleniyor.
Doktor Peteiro merdiven çıkma zamanı ile egzersiz kapasitesi arasındaki ilişkinin genel nüfus üzerinde de aynı olabileceğini belirtiyor. Kalp damar hastalığı olan veya olmasından şüphelenen hastaların daha ileri görüntüleme yöntemlerine başvurmasının daha tercih edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Merdiven Çıkmak Kalbe İyi Gelir mi?
Amerikan kalp sağlığı gelişimine adanmış bir grup olan ClimbCorps’un sağlık yöneticisi olan Dr. Foody’e göre merdiven çıkmak kan basıncını ve kolestrolü azaltıp stres seviyesini düşürdüğü ve sağlıklı bir kilo kontrolü sağladığı için kalp hastalıkları riskini azaltıyor. Merdiven çıkmanın hem psikolojik hem de fiziksel yararları bulunuyor. Yürümenin iki katı fazla kalori yakımı gerçekleşiyor. Bacakların birçok farklı kas gruplarını çalıştırdığı gibi merdiven çıkarken varsa trabzanlara tutunarak çekme yöntemi kolları ve omuzları çalıştırıyor. Merdiven çıkma hareketi kasları ve yeni kemikleri güçlendiriyor. Kalbi ve ciğerleri de güçlendirip, kalbe yararlı hormonları açığa çıkartıyor. Merdiven çıkmaya alternatif olarak spor salonlarında bulunan ve ev için de temin edilebilen bir takım spor aletleri de mevcut.
Kaynaklar
European Society of Cardiology
Harvard Health Publishing (merdiven çıkmak sağlığa iyi gelir mi?)
