Günler sonra uçuş için gerekli izinleri alan Space X’in SN9 Prototipinin yüksek irtifa uçuşu gerçekleştirildi. Başlangıcı ve yere inme sürecine kadar olan aşamaları başarıyla atlatan prototip son anda roketlerinden birisinin çalışmaması sebebiyle yere hızla çakıldı. Yazıda Space X Starship denemesi neden başarısız oldu, Starship prototipi test uçuşları neden önemli ve Starship’in özellikleri gibi konular hakkında bilgiler bulabilirsiniz.
02 Şubat 2021 Salı günü Türkiye saati ile yaklaşık gece 11 buçuk 12 saatleri arasında Space X’in SN9 (Serial Number 9, Seri Numarası 9) Starship prototipi (Starship: Yıldız Gemisi) için yüksek irtifa deneme uçuşu gerçekleştirildi. Canlı yayınla tüm dünyaya açık bir şekilde gerçekleştirilen deneme büyük bir başarıyla başladı. İnsanların nefeslerini tutarak izledikleri uçuşta roket 10 kilometre yükseldikten sonra serbest düşüşe geçti. Roketin kalktığı noktaya göbek manevrası yaparak dik bir şekilde inmesi planlanıyordu. Yolculuk boyunca görüntülerde bazen donmalar ve kopukluklar yaşansa da uçuş üç farklı kamera açısından sunulmaya çalışıldı. Roketin yeryüzüne inip yere çarpmasına saniyeler kala problemler yaşanmaya başladı. Roket kendini dik konuma getirdi ama bu sefer öbür tarafa fazla giderek dik konumunu korumayı başaramadı. Sonuç olarak yere çakılarak parçalara ayrıldı. Roketin yere çarpma anında çok yakınlarında bulunan ve bir sonraki uçuş için hazır olan SN10’un zarar görüp görmediği konusunda henüz herhangi bir bilgi paylaşılmadı.
Space X Starship Denemesi Neden Başarısız Oldu?
Space X’in resmî internet sitesinden konuyla ilgili bir açıklama yayımlandı. Starship prototipi, birbirlerinden bağımsız bir şekilde hareket eden iki ileri ve iki geri kanadın aktif aerodinamik kontrolleri altında alçalmaya başladı. Bu dört kanat, uçuş sırasında roketin hareketlerini kontrol altında tutmak ve istenen konuma inişini sağlamak için uçak uçuş bilgigisayarı tarafından çalıştırılmaktaydı. İniş taklasını gerçekleştirdiği sırada Raptor motorlarından biri çalışmadı ve bu durum SN9’un olması gerekenden daha hızlı bir şekilde yere inmesine ve patlamasına yol açtı.
Starship Prototipi Test Uçuşları Neden Önemli?
Starship; hem mürettebatı hem de kargoyu uzun süreli bir şekilde gezegenlerarası taşımak, insanların Ay’a geri dönmesini sağlamak ve Mars ile ötesine seyahat gerçekleştirebilmek amacıyla hayata geçirilen yüksek maliyetli ve büyük emek gerektiren bir projedir. Bu test uçuşlarının asıl amacı roketlerin yeniden kullanılabilirliğini sağlamaktır. Roketin arzu edilen yere başarılı bir şekilde inmesi, içinde canlı varken oldukça mühimdir. İnsansız yapılan test uçuşlarının da amacı güvenliği maksimuma çıkarmaktır. Böyle kazaların kontrollü bir ortamda gözlemlenmesi ve sorunları neler olduklarının tespit edilip, giderilmesi gerekmektedir.
SN10 deneme uçuşu ne zaman yapılacak sorusuna şimdilik bir yanıt verilmemiştir. Zamanla tarihle ilgili bir açıklamanın yapılması beklenmektedir. Normalde 29 Ocak 2021 tarihinde yapılması plânlanan SN9 uçuşu FAA’nın (Federal Aviation Administration, Federal Havacılık İdaresi) uçuş izni vermediği için 02 Şubat 2021’ye kadar ertelenmişti. Teknik arızalar, hava şartları ve büroksi işlemleri de uçuş tarihlerini etkieyen faktörler arasındadır.
Resim: Raptor Motorları (Kaynak: Space X)
Starship’in Özellikleri
- Starship nedir? Starship uzay aracı ve Süper Güçlü roketlerinin hepsi Starship diye anılmaktadır.
- Denemelerin başarıyla sonuçlanmasının ardından dünyada şimdiye kadar geliştirilen en güçlü fırlatma roketi olacaktır.
- Dünya yörüngesine 100 metrik tondan daha fazla bir ağırlığı taşıma kapasitesine sahip olacaktır. 100 metrik ton 100,000 kilograma denk gelmektedir.
- Gemisi ve roketiyle toplam yükseliği 120 metre, çapı 9 metredir.
- Starship uzay aracının yüksekliği 50 metre, çapı 9 metredir. 1200 ton itiş gücüne sahiptir.
- Yeni nesi fırlatma sisteminin ilk aşaması olan roketlerin 3 milyon kilonun üzerinde kaldrıma gücü vardır. Alttan soğutmalı sıvı metan ve sıvı oksijen itici gazları kullanılmaktadır. Bu güçlendiricinin yeryüzüne kalktığı noktaya 6 ayağının üzerinde iniş yapması beklenmektedir. Yüksekliği 70 metre, çapı 9 metredir.
- Raptor motorları Starship fırlatma sistemine güç veren motor sistemidir. Yeniden kullanılabilir methalox aşamalı yanmalı bir motro olan Raptor motorlarının uçuş testlerine Temmuz 2019’da başlanmıştır.
Videonun 5:16 zamanında 10’dan geriye sayım başlıyor ve roket havalanıyor. 11:52’de çarpma gerçekleşiyor.
Kaynak
Space X
