Wall of Sound ile ünlenen ve the Crystals, the Ronettes ve the Righteous Brothers gibi gruplarla hit parçalara imza atan popüler müziğin en etkili figürlerinden biri olan Phil Spector’ın hayatı hakkında merak ettiklerinizi bu yazıda bulabilirsiniz.
Cinayetten Mahkum Edilmişti
Rock ‘n’ rol’un en etkileyici ve başarılı plak yapımcılarından biri olan Phil Spector, 1960’lı yılların başlarında “Wall of Sound” diye adlandırılan bir dizi hit üretmişti. Evinde bir kadını öldürmesi sebebiyle hapis cezasına çarptırılmıştı. 17 Ocak 2020 Pazar günü aramızdan ayrıldı. Kızı Nicole Audrey Spector, babasının ölüm sebebinin Covid-19’dan kaynaklanan komplikasyonlardan kaynaklandığını açıkladı. 31 Aralık’ta Kaliforniya’daki San Joaquin Genel Hastanesi’ne kaldırılmış ve Ocak ayında da entübe edilmişti.
2003 yılında bir gece içki içtikten sonra evine götürdüğü gece kulübü hostesi Lana Clarkson’ı öldürmekten dolayı 2009 yılından beri hapis cezası çekiyordu. Los Angeles polisi kadını bir sandalyeye çökmüş ve kafasına tek bir kurşun yemiş halde bulmuştu.
Phil Spector’ın Müzik Hayatı
Ünlü yapımcı ilk hit parçasını henüz ergenlik çağındayken yaptı. İki okul arkadaşıyla birlikte oluşturduğu Teddy Bears grubuyla “To Know Him is to Love Him”, yani “Onu Tanımak, Onu Sevmektir” rüya baladını kaydetti. Ağustos 1958 yılında piyasa sürülen şarkı, grubun ünlü bir televizyon programı olan American Bandstands’te görünmesi ve Spector’un hem gitar çalıp hem de şarkıyı söylemesiyle ünlendi. Şarkı programdan sonra 1 milyondan fazla sattı. Bir plak yapımcısı olarak işin nasıl yapıldığını öğrendikten sonra Tom Wolfe’un 1965 denemesininin ana figure olan “The First Tycoon of Teen” ile tek kişilik bir hit parça üreticisi oldu. 1060 ile 1065 yılları arasında 24’ü ilk 40 hit arasına yerleşen birçok klâsik yarattı.
Dönemin En İyi 10 listesine giren 13 şarkısı tam bir “kız grupları” furyasının şarkıları içerisindeydi: the Crystals ‘ın“He’s a Rebel”, Then He Kissed Me” ve “Da Doo Ron Ron”ları ve the Ronettes’in “Be My Baby” ve “Walking in the Rain” bunlardan birkaç tanesidir. BMI kayıtlarına göre Righteous Brothers için ürettiği “Unchained Melody” ve “You’ve Lost That Lovin’ Feeling” 20. Yüzyılın radio ve televizyonlarda en çok çalan hit parçaları oldu.
Phil Spector hem bir yazar hem de yapımcı olarak kendini sanatçılara denk, hatta onlardan daha üstün bir yere konumlandırmayı başardı ve bunu tek başına yaptı. Şarkı yazarı ve yapımcı olan Jerry Leiber 2005 yılında Rolling Stone’da yaptığı bir söyleşide şu sözleri söyledi: “Phil’den önce şarkı yazarları ve yapımcılar vardı ama kimse Phil gibi her şeyi tek başına üstlenmedi.”
Wall of Sound
(Resim Açıklaması: 1963 yılında Los Angeles’taki Gold Star Stüdyoları’nda Phil Spector the Ronettes ile birlikte.
Phil Spector’ın asıl imzası wall of sound idi. Los Angeles’taki Gold Star Stüdyoları’nda mühendis Larry Levine, yapımcı Jack Nitzsche ve Hal Blain’in the Wrecking Crew takma isimli bir grup müzisyenle çalışarak Wall of Sound’u mükemmel bir hale getirdi. Gold Star (Altın Yıldız)’ın sıkışık odalarında düzinelerde müzisyen ve şarkıcıyla Phil, birden fazla gitar, bas ve klavyeyi üst üste yerleştirerek bunlara birde yaylı çalgıları ekledi. Gold Star’ın eko yapan odalarında yankılanan sesin dalgası muazzamdı. Phil’in 1964’te The Evening Standard of London’a şunları söyledi: “ Kayıtlar tıpkı bir Wagner operası gibi yapıldı. Basit bir şekilde başlıyor ve dinamki güç, anlam ve amaç ile bitiyorlar. Hepsini zihnimde tasarlayıp hayata geçirdim. Bu tıpkı bir sanat filmi yapmak gibi.”
The wall of sound bir sürü yapımcıya ve rock grubuna ilham verdi. Bunların arasında the Beach Boys ve Bruce Springsteen’da vardı. The Beach Boys’dan Brian Wilson’un bir İngiliz belgeselinde (Endless Harmony: The Beach Boys Story, Bitmeyen Harmoni: Beach Boys Hikâyesi) söylediği sözlere kulak verelim: “O (Phil) her şeydi. Tüm hayatımın en büyük ilham kaynağı”. John Lennon’a göre Phil gelmiş geçmiş en büyük plak yapımcısıydı.
1990’da Rolling Stone’a konuşan plak yapımcısı Jimmy Lovine şu sözleri kayıtlara geçirdi: “Daha önce var olduğunu bile bilmediğim dramayı müziğe eklemeyi başardı. Kasvetli kayıtlar ile pop kayıtları yapmak iki farklı şeydir. Birbirinden tamamen farklı iki dünyayı bir araya getirebilirseniz mükemmeliğe ulaşmışsınızdır demektir. Phil bunu başarmakla kalmadı, bunu icat eden kişi oldu.”
Harvey Philip Spector’un Kısaca Hayatı
Phil Spector (tam ismiyle Harvey Philip Spector) 26 Aralık 1939’da Bronx’ta alt orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Benjamin Spector Rus Yahudi bir göçmenin oğluydu ve sendikalı bird emir işçisiydi.. Harvey sekiz yaşındayken intihar etti. İlk isminden nefret ettiği için Harvey ismini bir kenara bırakıp Phil ismi ile yoluna devam etti. Babasının mezar taşında yazılı olan “To Know Him Was to Love Him” (Onu Tanımak Onu Sevmektir) sözü Phil’in ilk hitinde yer aldı.
Annesinin adı Bertha idi ve Shirley adında bir kızkardeşi vardı. Bertha onu ve kızkardeşini Los Angeles’a götürdü ve orada önce terzilik sonra muhasebecilik yaptı. Phil, Fairfax Lisesi’nden mezun olduktan sonra Los Angeles Şehir Koleji’nde mahkeme stenografı olarak (daktilo yazarı) çalışmaya başladı. Teddy Bears grubu dağıldıktan sonra yapımcılığa geri döndü. Lester Sill’de, daha önce Leiber ve onun ortağı Mike Stoller’a yardımcı olan bir akıl hocası buldu: Lester Sill. Müzik işine girişti. Sill, Spector için Atlantik Records’da iki adamla beraber alışması için Phil’e iş ayarladı. Burada yaylı ve ağır enstrümanları bundan sonra onun vazgeçilmezleri arasına girecekti.
Atlantik’deyken LaVern Baker ve the Drifters seanslarında oynadı (Drifters’ın hit parçası olan “On Broadway” “Broadway Yolunda” isimli gitar solusunu çaldı. Ayrıca Ben E. King’in hit parçası olan “Spanish Harlem”I yazmasında ve üretilmesinde yardımcı oldu.
Başka markalarda iki hit parça daha üretti. Ray Peterson’un “Corinna, Corinna”sı ve Curtis Lee’nin “Pretty Little Angel Eyes”ı. Bir Bronx doo-wop grubu ekleyerek güçlendirdiği sakin bir aşk şarkısıydı bu. Şarkının linkini yazının sonunda bulabilirsiniz.
Los Angeles’a geri döndükten sonra yerel bir üçlü grup olan Paris Sisters ile çalıştı. Listelerde 5. Sıraya kadar yükselen “I Love How You Love Me” şarkısını üretti. Philles Records ile anlaşma imzaladığı bir New York grubu olan the Crystals ile çalışmaya başladı ve bir altın madalya kazandı. Bu plak şirketi Lester Sill ile 1961 yılında isimlerinin birleştirilmesiyle oluşturuldu. Phil daha sonra bunu satın aldı. Ondan sonra kısacası başarı üstüne başarı yakaladı.
Bayram (tatil) şarkılarından oluşan “A Christmas Gift for You From Phil Spector” koleksiyon sergilenmeye başlandı.Bu album şimdilerde Spector’un başyapıtı olarak biliniyor. Phil daha sonra bu albümü satıştan geri çekti ve albüm herhangi bir iz bırakmdan yok oldu gitti.
Righteous Brothers ile ses duvarında çıtayı epey yükseltti. Fakat Phil, 21 müzisyenden ve bir o kadar sayıda vokalistle birlikte çalıştığı “River Deep, Mountain High”I kaydetmek için Tina Turner ile çalışmaya başladığı an kendisini aştığı andı. Albüm İngiltere’de en yüksek sıralara oturdu ama Amerika’da tam tersi olmuştu. Hayal kırıklığına uğrayan Phil birkaç sene kendisini müzik pşyasasından çekti.
1970’te The Beatles grubunun dağılması ona yeni iş olanakları sağladı. Menajer Allen Klein, grubun Apple Stüdyoları’nda önceki ocak ayından beri yarım kalmış olan kayıtları bitirmesi için Phil’den ricada bulundu. Ortaya çıkan “Let It Be” albümü Bay Lennon ve George Harrison ile bir sürü iş yapmasına yol açacaktı.
Bay Lennon için “Imagine” ve kısmi de olsa “Plastic Ono Brand” ve “Rock’n Roll”un yapımcılığını üstlendi. Bangladeş-pakistan savaşı mültecilerine yardım etmek amacıyla 1971 yılında Harrison ile birlikte New York’ta Madison Meydan Bahçesi’nde iki bağış konseri düzenledi.
Phil Spector’ün Özel Hayatı
Ronnie olarak tanınan The Ronettes’in şarkıcısı Veronica Bennetr ile olan ilişkisi var olan evliliğini sona erdirdi. 1966 yılında boşandı ve Ronnie ile 1968 yılında evlendi. Evlilikleri 6 yıl sürdü. Veronica bir Pazar günü Facebook üzerinden yaptığı bir gönderide şunları söyledi: “Kalbimin ve ruhumun tamamıyla onu delicesine sevdim. Ne yazık ki Phil kayıt stüdyosunun dışında var olamadı ve yaşayamadı. Karanlıkla doluydu ve birçok hayat zarar gördü.”
Cinayet Gecesi
3 Şubat 2003 tarihinin erken saatlerinde (gece yarısı) aşırı dozda içki içtikten sonra House of Blues’ta tanıştığı Lana Clarkson ile birlikte evine doğru arabayla yola çıktı. Evinin arkasında bekleyen şöförü daha sonra evden bir patlama sesi geldiğini, Phil Spector’ün yanına geldiğini ve “Sanırım birini öldürdüm” dediğini itiraf etti.
Polis Lana Clarkson’ı bekleme odasında ağzında (kafasına doğru) tek bir kurşun yarasıyla sandalyeye yığılmış olarak ölü bir şekilde buldu.
Phil Spector ikinci derece cinayetten yargılanmaya başlandı. Savunması oyunculuk kariyerindeki başarısızlığı yüzünden depresyonda olan Bayan Clarkson’ın intihar ettiği yönündeydi. 2007 yılındaki ilk duruşma jürinin ertelenmesi ile sonlandı. 2009’da yeniden yargılanıp suçlu bulundu. Corcoran’daki Kaliforniya Devlet Hapishanesi’nde 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 2014 yılında ağırlaşan sağlık sorunları nedeniyle hayatının geri kalanını geçireceği Stockton’daki Kaliforniya Sağlık Merkezi’ne nakledildi.
77 yaşındaki Ronnie’in İnstagram üzerindeki şu sözlerini de paylaşıp yazıyı noktalıyorum:
“Bugün hem benim hem de müzik için üzücü bir gün. Phil Spector ile çalışırken onu kayıt stüdyosunda kayıt yaparken izlerken işin en iyisiyle çalıştığımı biliyordum. Kontrol tamamen ondaydı ve herkesi yönetiyordu. O günler çok güzeldi. Onunla tanışmak ve ona aşık olmak tıpkı bir peri masalı gibiydi.”
Ronnie ile Phil 1968 yılında evlenmiş, 6 yıl süren evliliklerinin ardından boşanmışlardı. Evlilik ilişkilerinde başarılı olamamıştı ama Harika bir müzik yapımcısıydı. Dünya onu hep müzikleriyle anmaya devam edecek.
Kaynak: The New York Times
